Bedrijfsgeschiedenis
Vierhonderd jaar papier, honderd jaar transport, zo’n 130 jaar bouwen en bijna 140 jaar laboratoriumonderzoek: voor de betreffende bedrijven was het aanleiding hun geschiedenis te laten schrijven. In Wapenveld op de Veluwe eindigde na vierhonderd jaar de bedrijfstak papier. De Gebroeders Van Eijk rijden al meer dan honderd jaar door het land, en bouwbedrijf Heilijgers is dan wel geen familiebedrijf meer, toch blijft het een belangrijke speler op de bouwmarkt rond Amersfoort en ver daarbuiten. Het Groningse Laboratorium voor Infectieziekten fuseerde in 2012 bestuurlijk met LabNoord, en wilde misschien juist daarom de lange geschiedenis beschreven hebben.
Laboratorium voor Infectieziekten
Drie mannen aan het werk in een laboratorium, circa 1920
(bron: collectie Groninger Archieven).
Ingrid D. Jacobs, Laboratorium voor Infectieziekten. Bijna 140 jaar geschiedenis in de diagnostiek en bestrijding van infectieziekten (Uitgeverij Matrijs, Utrecht, 2012)
‘De geschiedenis van het Groningse Laboratorium voor Infectieziekten en zijn voorlopers begint rond 1876.
Er ging meer dan een eeuw overheen voor het zich ‘de spil in de infectieziektediagnostiek in Noordoost-Nederland’ mocht noemen. Ook duurde het lange tijd voordat het Laboratorium een zelfstandige stichting was. Gemeente en universiteit schoven het decennialang ‘heen en weer’. Maar in 1974 was het dan zover: de Stichting Streeklaboratorium was een feit.
Het Streeklaboratorium leek in 1974 nog wel een privélaboratoriumpje van directeur dr. Koopmans. De methode-Koopmans was een belangrijke vernieuwing, resultaten waren al na vier uur zichtbaar. Na 1984 volgden de ontwikkelingen elkaar snel op. PCR en real time PCR waren dé nieuwe methoden om via DNA-vermenigvuldiging opnieuw een verkorting van de onderzoekstijd te realiseren. In de zomer van 2012 fuseerde het Laboratorium voor Infectieziekten bestuurlijk met LabNoord.’
‘De geschiedenis van het Groningse Laboratorium voor Infectieziekten en zijn voorlopers begint rond 1876.
Er ging meer dan een eeuw overheen voor het zich ‘de spil in de infectieziektediagnostiek in Noordoost-Nederland’ mocht noemen. Ook duurde het lange tijd voordat het Laboratorium een zelfstandige stichting was. Gemeente en universiteit schoven het decennialang ‘heen en weer’. Maar in 1974 was het dan zover: de Stichting Streeklaboratorium was een feit.
Het Streeklaboratorium leek in 1974 nog wel een privélaboratoriumpje van directeur dr. Koopmans. De methode-Koopmans was een belangrijke vernieuwing, resultaten waren al na vier uur zichtbaar. Na 1984 volgden de ontwikkelingen elkaar snel op. PCR en real time PCR waren dé nieuwe methoden om via DNA-vermenigvuldiging opnieuw een verkorting van de onderzoekstijd te realiseren. In de zomer van 2012 fuseerde het Laboratorium voor Infectieziekten bestuurlijk met LabNoord.’
Geschiedenis van de Berghuizer Papierfabriek
Fabrieken leken eind negentiende eeuw wel kastelen. Zeker op dit fraaie briefpapier van de Berghuizer Papierfabriek (bron: collectie Berghuizer papierfabriek, Wapenveld).
Ingrid Jacobs en Hans Reichart, Geschiedenis van de Berghuizer Papierfabriek. Van mensen, water en papier (Uitgeverij Matrijs, Utrecht, 2008).
‘Een geschiedenis van vierhonderd jaar papier maken op de Veluwe eindigde in 2008 in Wapenveld. De Berghuizer Papierfabriek had zijn wortels in het Twentse Ootmarsum, maar was sinds 1884 aan het Apeldoorns Kanaal werkzaam, waar Van Gerrevink al vanaf 1839 een fabriek bezat. Alle soorten papier werden hier gefabriceerd: van dikke kartonnen, tot chique briefpapier en vetvrij papier voor de voedingsindustrie; later kwam daar uiteraard print-en kopieerpapier in bulk bij. Door Europese schaalvergroting en concurrentie bleek de fabriek op de Veluwe niet meer levensvatbaar.’
‘Een geschiedenis van vierhonderd jaar papier maken op de Veluwe eindigde in 2008 in Wapenveld. De Berghuizer Papierfabriek had zijn wortels in het Twentse Ootmarsum, maar was sinds 1884 aan het Apeldoorns Kanaal werkzaam, waar Van Gerrevink al vanaf 1839 een fabriek bezat. Alle soorten papier werden hier gefabriceerd: van dikke kartonnen, tot chique briefpapier en vetvrij papier voor de voedingsindustrie; later kwam daar uiteraard print-en kopieerpapier in bulk bij. Door Europese schaalvergroting en concurrentie bleek de fabriek op de Veluwe niet meer levensvatbaar.’
Honderd jaar transport
Janus van Eijk lost een vracht in 1940. De strohulzen dienden voor het beschermen van glaswerk (bron: collectie Anna van Eijk, Asten).
Ingrid Jacobs en Toine Maas, Honderd jaar transport. 3x3 Gebroeders Van Eijk (Uitgeverij Matrijs, Utrecht, 2008).
‘Het is uniek dat drie generaties van drie broers een bedrijf doen groeien en in stand houden. Dat gold en geldt voor Gebroeders Van Eijk uit Asten. De eerste generatie begon met paard-en-wagen in Asten en omgeving. Ze vervoerden bakkersgist, notarisstukken, marktwaar en strohulzen. De tweede generatie kocht voorzichtig wat auto’s, en begon lijn- en wilde diensten. Met de derde generatie groeide het bedrijf tot een moderne transportonderneming die dagelijks in heel Europa op de weg te zien is.’
‘Het is uniek dat drie generaties van drie broers een bedrijf doen groeien en in stand houden. Dat gold en geldt voor Gebroeders Van Eijk uit Asten. De eerste generatie begon met paard-en-wagen in Asten en omgeving. Ze vervoerden bakkersgist, notarisstukken, marktwaar en strohulzen. De tweede generatie kocht voorzichtig wat auto’s, en begon lijn- en wilde diensten. Met de derde generatie groeide het bedrijf tot een moderne transportonderneming die dagelijks in heel Europa op de weg te zien is.’
Heilijgers een duurzame onderneming
Ingrid D. Jacobs, Heilijgers een duurzame onderneming (Uitgeverij Bekking, Amersfoort, 2008).
‘Zo rond 1880 moet Heilijgers in Amersfoort als “eigenbouwer” begonnen zijn. Een exacte oprichtingsdatum is niet bekend. Waarschijnlijk is die allereerste Heilijgers op een bepaald moment “gewoon aan de slag gegaan”. Met zijn handkar ging hij op weg naar een klus, of hij deed wat timmerwerk aan huis. Sindsdien ging het snel; het familiebedrijf Heilijgers groeide uit tot een bekende naam in Amersfoort. Kerken, bejaardenhuizen, scholen, grootschalige woningbouw en kantoorcomplexen verrezen, allemaal door Heilijgers gebouwd. Daarnaast deed Heilijgers veel restauratiewerkzaamheden en had het bedrijf een schilders- en onderhoudspoot. Sinds 1998 draagt het nog wel de naam Heilijgers, maar is het geen zelfstandig familiebedrijf meer, maar een onderdeel van de BAM Groep.’
‘Zo rond 1880 moet Heilijgers in Amersfoort als “eigenbouwer” begonnen zijn. Een exacte oprichtingsdatum is niet bekend. Waarschijnlijk is die allereerste Heilijgers op een bepaald moment “gewoon aan de slag gegaan”. Met zijn handkar ging hij op weg naar een klus, of hij deed wat timmerwerk aan huis. Sindsdien ging het snel; het familiebedrijf Heilijgers groeide uit tot een bekende naam in Amersfoort. Kerken, bejaardenhuizen, scholen, grootschalige woningbouw en kantoorcomplexen verrezen, allemaal door Heilijgers gebouwd. Daarnaast deed Heilijgers veel restauratiewerkzaamheden en had het bedrijf een schilders- en onderhoudspoot. Sinds 1998 draagt het nog wel de naam Heilijgers, maar is het geen zelfstandig familiebedrijf meer, maar een onderdeel van de BAM Groep.’
 Jacob Heilijgers met zijn zoons Jaap en Wim in 1937-1938 in de timmerwerkplaats van het familiebedrijf (bron: collectie Jaap Heilijgers, Amersfoort).
|
Heilijgers et cetera
Ingrid D. Jacobs, Heilijgers et cetera, 135 jaar creativiteit en ondernemerschap – Bedrijfskroniek, Amersfoort, 2017
In 2008 schreef ik voor bouwbedrijf Heilijgers, Heilijgers een duurzame onderneming. Dit project heeft een vervolg gekregen. In maart 2017 verschenen een familie- en een bedrijfskroniek. Een kroniek over de familie Heilijgers en hun kunstzinnige uitingen, en een kroniek over het familiebedrijf, en de voortzettingen daarvan in andere sectoren dan de bouw alleen. De Amersfoortse familie Heilijgers is al meer dan 135 jaar actief als ondernemer op het gebied van bouwen, ontwikkelen, onroerend goed en horeca. In de bedrijfskroniek wordt de lijn gevolgd van de allereerste Amersfoortse bouwer met de naam Heilijgers, tot aan de huidige generatie Heilijgers. Drie grote hoofdstukken BOUW, HOUT en HORECA behandelen het innovatieve karakter dat Heilijgers meer dan 135 jaar heeft getoond. Heiljjgers was en is creatief in het aanboren van mogelijkheden. De BOUW was in de jaren zeventig en tachtig al leidend in ecologisch en duurzaam bouwen. HOUT verwierf zich naam door unieke venstersystemen en HORECA door gastvrijheid en een eigen gezicht. Veel vaak onbekende foto’s en afbeeldingen vertellen het verhaal van de bedrijven van deze Amersfoortse ondernemers.
In 2008 schreef ik voor bouwbedrijf Heilijgers, Heilijgers een duurzame onderneming. Dit project heeft een vervolg gekregen. In maart 2017 verschenen een familie- en een bedrijfskroniek. Een kroniek over de familie Heilijgers en hun kunstzinnige uitingen, en een kroniek over het familiebedrijf, en de voortzettingen daarvan in andere sectoren dan de bouw alleen. De Amersfoortse familie Heilijgers is al meer dan 135 jaar actief als ondernemer op het gebied van bouwen, ontwikkelen, onroerend goed en horeca. In de bedrijfskroniek wordt de lijn gevolgd van de allereerste Amersfoortse bouwer met de naam Heilijgers, tot aan de huidige generatie Heilijgers. Drie grote hoofdstukken BOUW, HOUT en HORECA behandelen het innovatieve karakter dat Heilijgers meer dan 135 jaar heeft getoond. Heiljjgers was en is creatief in het aanboren van mogelijkheden. De BOUW was in de jaren zeventig en tachtig al leidend in ecologisch en duurzaam bouwen. HOUT verwierf zich naam door unieke venstersystemen en HORECA door gastvrijheid en een eigen gezicht. Veel vaak onbekende foto’s en afbeeldingen vertellen het verhaal van de bedrijven van deze Amersfoortse ondernemers.
|
|